Bo to nie serce, lecz właśnie mózg jest siedzibą naszej jaźni, myśli, uczuć. Wszystkie zjawiska psychiczne, począwszy od prostych nieświadomych procesów do tych złożonych i wymagających pełnej świadomości, powstają w mózgu.
Innymi słowy nasz mózg to my. Opowieść o mózgu to opowieść o nas samych ? Bez mózgu by nas nie było, zresztą ustanie jego funkcji jest tożsame ze śmiercią.
Mózg dorosłego człowieka waży niewiele – od 1200 do 1400 g , ale .. wielkość to nie wszystko. Ważne jest to, co składa się na mózg danego gatunku. Dla człowieka charakterystyczna jest duża powierzchnia kory mózgowej, będąca „siedzibą” świadomości, osobowości i odpowiedzialna za procesy poznawcze właściwe tylko ludziom.
Mózg ludzki się z 86 miliardów komórek nerwowych (zwanych neuronami) z czego kora mózgowa to „tylko” 17 miliardów. Neurony nie są ze sobą bezpośrednio połączone, pomiędzy nimi znajdują się szczeliny, czyli tzw. synapsy. Komórki nerwowe komunikują się poprzez chemicznie sygnały, zwane neuroprzekaźnikami, wysyłane synapsami.
Najbardziej znanymi neuroprzekaźnikami są serotonina i dopamina, ale jest ich dużo więcej, każdy „specjalizuje się” i pełni niezwykle ważną rolę. I tak, na przykład dopamina odpowiada za motywację do realizacji celów, jest źródłem kreatywności, ale też może prowadzić uzależnień.
W mózgu noworodka neurony nie są połączone, w okresie dzieciństwa i dojrzewania poprzez nabywanie doświadczeń tworzy się sieć połączeń synaptycznych, tak że w dorosłości na każdą komórkę nerwową przypada około 1000 takich połączeń!
Mózg staje się uformowany w wieku około 25 lat, ale przez całą dalszą dorosłość nadal może ulegać przemianom, rozwija się przez całe życie, a także potrafi się regenerować (co można zaobserwować chociażby obserwując rehabilitację pacjentów po przebytych udarach). Kluczową rolę odgrywają tu dwa procesy: neuroplastyczność i neurogeneza.
Neuroplastyczność oznacza, że komórki i nieużywane połączenia między nimi z czasem słabną, a te, z których korzystasz, ulegają wzmocnieniu. Tym samym masz wpływ i możesz się zmieniać! Wprowadzanie nowych zachowań i ich powtarzanie będzie aktywować określoną grupę neuronów i wzmacniać nowe szlaki nerwowe. Z kolei neurogeneza jest zdolnością do wytwarzania nowych komórek nerwowych z komórek macierzystych, co umożliwia pełniejsze wykorzystanie możliwości mózgu i potencjału człowieka.
Nasze myśli to fizyczne procesy zachodzące w mózgu! To nic innego, jak wynik sygnałów przekazywanych między komórkami nerwowymi. Emocje również powstają w mózgu i kluczową rolę odgrywa tu struktura układu limbicznego i ciało migdałowate.
Poznanie funkcjonowania mózgu jest więc niezbędne dla zrozumienia reakcji stresowej, bo w dużej mierze zachodzi ona właśnie w mózgu. To mózg wpływa na ciało, jego reakcje i zachowanie w sytuacji stresowej.
Minione stulecie to czas przełomowy, bo dowiedzieliśmy się o mózgu więcej niż kiedykolwiek. Możliwości neuroobrazowania pozwoliły na weryfikację wielu zasad pracy mózgu oraz umożliwiły odkrycie mózgowych ośrodków różnych chorób i zaburzeń. Z drugiej strony, nauka o mózgu nieustannie rozwija się (w zawrotnym tempie) i wciąż wiemy niewiele. Najciekawsze więc jeszcze przed nami ?
